AWZI Harnaschpolder

Zuivert afvalwater van ruim 1 miljoen inwoners en zo’n veertigduizend bedrijven in de Haagse regio.

Wat gebeurt er met het water uit riolen?

In deze film legt Saar Koningsberger uit hoe een afval- of rioolwaterzuiveringsinstallatie werkt. Ze beschrijft de waterzuivering, slibverwerking en wamte- en energieopwekking.


Video Van plas tot plas

Video Van plas tot plas

Proces Harnaschpolder

1.Verwijderen grote vaste stoffen
Afvalwaterzuiveringsinstallatie (AWZI) Harnaschpolder heeft een zuiveringscapaciteit van 1,3 miljoen vervuilingseenheden (v.e.’s) en is de grootste van Nederland en een van de grootste van Europa. Op een terrein met een oppervlakte van 25 hectaren, wordt het afvalwater van ruim 1 miljoen inwoners en zo’n veertigduizend bedrijven in de Haagse regio gezuiverd. Gemiddeld kan de AWZI per dag zo’n 250.000 kubieke meter afvalwater zuiveren, oftewel de inhoud van meer dan 8.000 tankwagens. De bouw van AWZI Harnaschpolder is begin 2004 gestart. Eind 2006 werd de AWZI in gebruik genomen.

Het biologische afvalwaterzuiveringsproces is even ingenieus als eenvoudig: we zetten miljarden bacteriën in die voor ons het eigenlijke werk doen en letterlijk de afvalstoffen in het water opeten. In feite precies zoals in de natuur, maar dan op gecontroleerde wijze in het groot.

Het gehele zuiveringsproces verloopt volledig automatisch. De operator kan op afstand inloggen en, indien nodig, ingrijpen. Nadat het afvalwater met pompstations naar de AWZI is gebracht halen roosters direct bij binnenkomst op de zuivering, grove vaste stoffen (papier, plastic, hout, textiel) uit het afvalwater. Dit ‘roostergoed’ komt na reiniging in containers terecht en wordt afgevoerd naar een verbrandingsinstallatie buiten de AWZI.


2. Bezinking van vaste stoffen
In de voorbezinktank komt het afvalwater tot rust, wordt drijfvuil (oliën en vetten) afgeroomd en zakken zwaardere, niet-oplosbare deeltjes (bezinksel) naar de bodem om daar een laag slib te vormen. Dit zogeheten ‘primaire slib’ gaat naar de slibverwerkingsinstallatie en komt niet meer terug in het zuiveringsproces.


3. Biologische reiniging
De beluchtingstank is het hart van de biologische zuivering. Deze bevat grote hoeveelheden bacteriën – ‘actief slib’ – die afwisselend met en zonder toevoeging van zuurstof door beluchting voortdurend in contact zijn met het afvalwater. Het resultaat van deze zuiveringsstap is een verwijdering van ongeveer 85% van de stikstof- en fosfaatverbindingen en meer dan 90% van de organische vervuiling.


4. Effluent naar AWZI Houtrust
Na de biologische reiniging komt het slib/water-mengsel tot rust in nabezinktanks waar het actief slib – de bacteriën die al het vuil uit het afvalwater hebben opgegeten – naar de bodem zakt en gedeeltelijk retour gaat naar de beluchtingstanks om opnieuw het schoonmaakwerk te doen. Het is erg belangrijk dat het afvalwater lang genoeg in de nabezinktanks blijft, zodat het actief slib ruimschoots de gelegenheid krijgt naar de bodem te zakken.

Het gezuiverde afvalwater (effluent) stroomt naar het effluentgemaal voor verder transport. Het heeft nog een lange reis voor de boeg: eerst stroomt het door twee effluentleidingen van elk ruim tien kilometer lengte naar AWZI Houtrust in Den Haag en vervolgens wordt het samen met het effluent van AWZI Houtrust door een effluentleiding van nog eens 2,5 kilometer lengte gepompt, alvorens ver uit de kust in de Noordzee terecht te komen.


5. Primair slib
Het primaire slib uit de voorbezinktanks (slibstroom-1) en het overtollige actief slib uit de nabezinktanks (slibstroom-2) worden ingedikt, om zoveel mogelijk water uit het slib te verwijderen. Vervolgens gaat het slib naar de slibgistingstanks.


6. Vergistingsproces
In de slibgistingstanks wordt het slib afgebroken bij een temperatuur van 35ºC. Tijdens dit vergistingsproces komt biogas vrij.


7. Energie opwekking
Het geproduceerde biogas wordt gebruikt als brandstof voor de gasmotoren, die warmte en elektriciteit opwekken voor de zuiveringsinstallatie. Met de opgewekte energie wordt voor ruim 50% in de eigen energiebehoefte voorzien.


8. Slibontwatering en afvoer
Nadat het slib is uitgegist, ontwateren we de overgebleven slibmassa in de slibontwaterings-centrifuge waarna een geconcentreerd afvalproduct overblijft. Vrachtauto’s – per werkdag zo’n acht volle wagens – transporteren dit ontwaterde slib naar de slibverbrandingsinstallatie van HVC in Dordrecht, die gezamenlijk eigendom is van meerdere waterschappen en gemeenten.


9. Biologische luchtbehandeling
In alle ruimten en tanks, waar geur van het afvalwater vrij kan komen, wordt lucht afgezogen waardoor een onderdruk wordt gecreëerd en geen geur naar buiten kan treden.
De 60.000 m3 per uur afgezogen lucht van de ruimten en tanks waar het afvalwater de zuiveringsinstallatie binnenkomt, bevat veel penetrant ruikende geurstoffen. Deze lucht wordt naar het luchtbehandelingsgebouw getransporteerd, waar het eerst door twee parallel geschakelde biologische filters wordt geleid die waterstofsulfide verwijderen. Vervolgens wordt de lucht door vier parallel geschakelde biologische filters geleid, waar de overige geurstoffen worden verwijderd. De gereinigde lucht wordt tenslotte via de schoorsteen afgevoerd.

In elke van de acht beluchtingstanks, waar het afvalwater wordt gezuiverd, bevindt zich een onbeluchte ruimte (anaerobe tank) waar het water binnenkomt. De bovenstaande lucht van deze anaerobe tanks bevat geen waterstofsulfide meer, maar nog wel andere geurstoffen. Van elke anaerobe tank wordt een kleine hoeveelheid lucht afgezogen en naar de zuigzijde van de beluchtingsblowers geleid, waar het zich mengt met verse lucht. Dit mengsel wordt in de beluchtingstanks gebracht. De in de beluchtingstank aanwezige bacteriën zorgen, naast de reiniging van  het afvalwater, op deze wijze ook voor de verwijdering van de overige geurstoffen die uit de anaerobe tanks zijn afgezogen. De lucht die door de beluchtingsblowers in de beluchtingstanks wordt gebracht, moet ook weer worden afgevoerd. Deze lucht bevat geen geurelementen meer en wordt direct en samen met de gereinigde lucht van de biologische geurfilters naar de schoorsteen geleid.

Voor de lucht die via de schoorsteen wordt afgevoerd gelden strenge emissie eisen.


10. Energie
Om het biologisch zuiveringsproces goed te laten verlopen dient zuurstof aan het water te worden toegevoegd. Dit geschiedt door lucht in de beluchtingstanks te blazen. De blowers die deze lucht aan moeten voeren zijn grote energieconsumenten van de AWZI. Daarnaast moet het gezuiverde afvalwater over een relatief lange afstand worden verpompt, alvorens het kan worden geloosd in de Noordzee.

De benodigde elektriciteit voor de zuivering van het inkomende afvalwater en het transport van het gezuiverde water naar Houtrust, wordt deels betrokken van het energiebedrijf en deels door eigen generatoren opgewekt. Het methaangas, dat voor de generatoren wordt gebruikt, wordt gevormd in de vergisters waar de verschillende slibstromen van de AWZI samenkomen.

Naast de 3 gasgeneratoren beschikt Harnaschpolder over 2 diesel aangedreven generatoren. Elke generator heeft een capaciteit van 1.330 kW. Met deze installatie kan bij uitval van de energielevering door het nutsbedrijf in 90% van de tijd al het inkomende water volledig worden gezuiverd.